الآداب الدینیة للخزانة المعینیة (کتاب)
|
| |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | فضل بن حسن طبرسی |
| موضوع | اخلاق |
| زبان | عربی |
| مجموعه | یک جلد |
| نسخه الکترونیکی | |
اَلْآدابُ الدّینیهِ لِلْخِزانَهِ الْمُعینِیه کتابی است اخلاقی به زبان عربی نوشته مفسر شیعی ایرانی ابوعلی فضل بن حسن طبرسی (۴۶۹-۵۴۸ ق) که به موضوع آداب شرعی پرداخته و تلاش نموده تمام مباحث این موضوع را گردآوری نماید. این کتاب در سه بخش ادب انسان نسبت به خداوند، ادب انسان نسبت به خود و ادب انسان نسبت به جامعه گردآوری شده و به ذکر دعا و اعمال مستحبی که سزاوار است برای درک اجر معنوی بدان‌ها عمل شود اختصاص یافته است.
وجه تسمیه
واژه معینیه از آن‌رو در نامگذاری آن به‌کار رفته که مولف آن را برای سلطان معین الدین ابونصر احمد بن فضل بن محمود گردآورده است. وی می‌گوید:
- «... این کتاب به عنوان پیشکش به درگاه عالی مولای عالم و عادل معین الدین خواجه اتابک ابو نصر احمد بن فضل بن محمود مرتضی تقدیم می‌شود.»
محتوا
کتاب درباره آداب و سنّت‌ها و اعمال و ادعیه زندگی روزانه بر پایه روایات وارده از امامان معصوم شیعی(ع) و دارای ۱۴ باب است:
- آداب لباس
- آداب حمام
- آداب شانه کردن موی
- آداب آرایش
- آداب مسواک
- آداب نگاه
- آداب شنیدن
- آداب خوردن و آشامیدن
- آداب تجارت
- آداب ازدواج
- آداب ولادت فرزند
- آداب خواب و بیداری
- آداب سفر
- خاتمه کتاب
سخن مولف درباره کتاب
نویسنده در آغاز می‌گوید:
- «کاری بهتر از این ندیدم که دست به تألیف کتابی بزنم حاوی فصل‌هایی درباره آداب و ادعیه و اعمالی که با مراعات آنها، امید پاداش فراوان می‌رود. من این مطالب را از روایات اهل بیت(ع) علیهم‌السّلام (با حذف سندها) آوردم.»
دیدگاه محدث نوری
به گفته میرزا حسین نوری تمام آنچه در این کتاب فراهم آمده روایاتی است که در کتاب‌های معتبر وجود داشته است هر چند که مؤلف تک تک آنها را به ائمه(ع) نسبت نداده است، چرا که خود ایشان در ابتداء کتاب می‌نویسد: این دعاها و اعمال را از کتاب‌های اهل بیت(ع) و روایاتی که از ایشان نقل شده انتخاب کرده و سند آنها را حذف نمودم تا حفظ کردن و تأمل در متن آنها آسان‌تر باشد.
از این رو بعید نیست ادعا کنیم تمام مطالب این کتاب احادیثی است که از اهل بیت(ع) نقل شده و سند آنها نزد طبرسی معتبر بوده گرچه هم‌اکنون برای ما به صورت مرسل نقل شده ولی مرسل بودن آنها ضرری به حال آنها ندارد؛ زیرا از طرفی در دلیل مستحبات تسامح شده و از طرف دیگر تمام این‌ها مصداق امور معروف و پسندیده‌اند که قرآن کریم بدان‌ها فرمان داده است.
نسخه‌ها
از این کتاب نسخه‌های خطی متعددی در کتابخانه‌های ایران موجود است:
- کتابخانه آستان قدس رضوی
- کتابخانه دانشکده الهیات دانشگاه تهران
- کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران
- کتابخانه ملی
مستدرکات و ترجمه
کتاب مکارم الاخلاق نوشته فرزند مؤلّف، مستدرک و متمّم این کتاب است. این کتاب توسط احمد عابدی به فارسی ترجمه شده است.
پانویس
منابع
- آستان قدس، فهرست، ج۱، ص۱۲.
- آقابزرگ، الذریعة، ج۱، ص۱۸۱۹.
- دانشکده ادبیات تهران، فهرست خطی، ج۸، ص۸.
- کتابخانه مرکزی، فهرست خطی، ج۸، ص۱۵۲، ج۱۵، ص۱.
- کتابخانه ملی، فهرست خطی، ج۱۰، ص۵۸۲.
- کریمیان، حسین، طبرسی و مجمع‌البیان، دانشگاه تهران، ۱۳۶۱ش، ج۱، ص۲۶۱.
- عابدی، احمد، ترجمه الآداب الدینیه، قم، زائر، ۱۳۸۰ش.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: